Zdobyczne trofeum

Przed wielu laty nieżyjący już socjolog, pisarz i publicysta, Andrzej Ziemilski opublikował w tygodniku „Rzeczpospolita” esej pt. „Leica IIIa – z elmarem”. Trafiłem na ten tekst, uzupełniając moją „leikową” bibliografię. Ponieważ w zasobach internetu akurat tego tekstu nie było, nabyłem na Allegro antologię artykułów Ziemilskiego z nadzieją, że w niej go znajdę. I nie zawiodłem się.

Dowiedziałem się, że – podobnie jak bohater mojego wcześniejszego wpisu, Tadeusz Neuman, Ziemilski w czasie wojny musiał sprzedać swój aparat, Leicę IIIa. Jego ojciec, Benedykt Ziemilski był wziętym lekarzem we Lwowie i zamiłowanym fotografem, doceniającym możliwości Leiki, m. in. w fotografii krajobrazowej.  Zrobił wiele zdjęć w Tatrach. W czasie wojny aresztowano go. Uzyskane ze sprzedaży aparatu pieniądze wspomogły budżet rodziny.

Wiele lat później, w połowie lat 60. autor tekstu udał się do USA, gdzie gościł u jednego z amerykańskich politologów. Podczas przyjęcia z okazji Dnia Dziękczynienia przy stole opowiadano różne historie z przeszłości. Polak  na prośbę amerykańskich uczestników spotkania opowiadał o swych okupacyjnych losach. Po chwili gospodarz wręczył zdumionemu Ziemilskiemu podobną Leikę, jak ta niegdyś sprzedana. Okazało się, że profesor jako żołnierz znalazł się  w Niemczech pod koniec wojny i zabrał aparat znaleziony w jednym z opuszczonych domów w Gelsenkirchen. Ziemilski przywiózł prezent do Polski.

Nadszedł jednak dzień, kiedy znów musiał go sprzedać. Pisał o tym tak:

Miałem Leice jeszcze długo. Sprzedałem (wraz z sędziwym kodakiem retiną) w maleńkim sklepie, wtulonym w resztkę zburzonego domu na rogu Alej i Marszałkowskiej. (Teraz stoi tam hotel Forum). Trochę żałowałem, ale gwałtownie potrzebowałem pieniędzy. Zresztą wkrótce pojawiły się japońskie aparaty w Pewexie: nieśmiała forpoczta innej, odległej jeszcze wersji świata (…).

Andrzej Ziemilski, Leica IIIa – z elmarem, w: tenże, Znalezione nad jeziorem Wiartel, Warszawa 2002, s. 79-86.